Opublikowano wyniki skoordynowanej akcji Komisji Europejskiej ukierunkowanej na importowany miód zafałszowany cukrami. Analiza wykazała, że 147 ze 320 próbek (46%) było podejrzanych o zafałszowanie. Ponad 100 próbek zostało wysłanych przez Polskę.
W dniu 23.03.2023 r. opublikowano wyniki skoordynowanej akcji Komisji Europejskiej ukierunkowanej na miód zafałszowany cukrami. Piętnaście państw członkowskich UE oraz Szwajcaria i Norwegia wzięły udział we wspólnej kampanii testowej. W okresie od listopada 2021 r. do lutego 2022 r. pobrano losowo próbki z 320 przesyłek miodu importowanego z 20 krajów.
Pobrane próbki zostały wysłane do Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) w celu analizy, która wykazała, że 147 próbek (46%) było podejrzanych o zafałszowanie, co oznacza niezgodność z ogólnymi przepisami unijnej dyrektywy dotyczącej miodu. Szczególnie uwzględniono wymagania dotyczące braku w miodzie jakiegokolwiek składnika, w tym dodatków do żywności i żadnych innych dodatków poza miodem.
Obecne metody analityczne nie są jednak jeszcze wystarczająco rozwinięte na szczeblu międzynarodowym, a prosty test nie wystarczy do wykrycia zafałszowania. W przypadku podejrzeń konieczne są odpowiednie działania następcze. W związku z tym skoordynowane działanie obejmowało również gromadzenie informacji dotyczących identyfikowalności, a następnie dochodzenie w miejscu przywozu, przetwarzania, mieszania i pakowania.
Lepsze możliwości wykrywania zafałszowań
JRC zastosowało nowy zestaw zaawansowanych metod badawczych. W poprzednich badaniach stosowano różne metody wykrywania z wystarczającą czułością dla syropów cukrowych ze skrobi kukurydzianej lub trzciny cukrowej, ale były one mniej skuteczne w wykrywaniu innych rodzajów syropów naśladujących miód.
Z przeprowadzonych badań wynika, że syropy cukrowe wytwarzane z kukurydzy są obecnie rzadko stosowane do fałszowania miodu i zostały one zastąpione syropami wytwarzanymi głównie z ryżu, pszenicy czy buraków cukrowych.
Potrzebne są udoskonalone, zharmonizowane i powszechnie akceptowane metody analityczne, aby zwiększyć zdolność urzędowych laboratoriów kontrolnych do wykrywania miodu zafałszowanego syropami cukrowymi. JRC pracuje nad dalszym rozwojem tych metod.
Atrakcyjność oszustw w przypadku miodu
Istotna różnica w cenie pomiędzy autentycznym miodem a syropami cukrowymi wyjaśnia częste przypadki fałszowania miodu. Jak podaje JRC, średnia wartość jednostkowa importowanego miodu w UE wynosiła 2,32 EUR/kg w 2021 r., podczas gdy syropy cukrowe wytwarzane z ryżu są dostępne w cenie około 0,4-0,6 EUR/kg. Ponadto kolejnym czynnikiem, który motywuje oszustów jest trudność w wykryciu zafałszowania miodu syropami.
Udział w skoordynowanych działaniach
Udział w działaniach wzięło piętnaście państw członkowskich UE (w tym Polska), a także Szwajcaria i Norwegia. Łącznie pobrano 320 próbek miodu, a ich największa część została pobrana w Polsce (103). Udział w akcji z uwzględnieniem liczby pobranych próbek przedstawia poniższa grafika.
Pochodzenie badanego miodu
Większość przesyłek miodu objętych badaniem pochodziła z Chin (89), Ukrainy (74), Argentyny (34), Meksyku (22), Brazylii (18) i Turcji (15). Pełne zestawienie przedstawia poniższy wykres.
Wyniki badań analitycznych
Spośród 320 próbek dostarczonych przez kraje uczestniczące, 147 uznano za podejrzane o zafałszowanie (46 %), ze względu na wykrycie co najmniej jednego znacznika obecności obcego źródła cukru. Techniki dostarczyły informacji jakościowych (obecność/nieobecność), w związku z czym nie uwzględniono jakie dokładnie były poziomy fałszujących syropów egzogennych w badanych miodach.
Próbki badano następującymi metodami: EA/LC-IRMS, HPAEC-PAD, LC-HRMS, H-NMR.
Najwyższa liczba podejrzanych przesyłek pochodziła z Chin (66 z 89 próbek; 74 %), chociaż miód pochodzący z Turcji (14 z 15; 93 %) miał wyższy odsetek. Miód importowany z Wielkiej Brytanii miał jeszcze wyższy wskaźnik niezgodności (10 z 10, 100 %). Dostępne informacje dotyczące identyfikowalności sugerują jednak, że może to być spowodowane miodem produkowanym w innych krajach, ale dalej przetwarzanym i ponownie eksportowanym przez Wielką Brytanię.
Szczegółowe wyniki przedstawia poniższy wykres, gdzie kolor niebieski to liczba zgodnych próbek, a kolor pomarańczowy to próbki podejrzane o zafałszowanie.
Sytuacja dotycząca Polski
Warto zwrócić uwagę na bardzo wysokie liczby niezgodnych próbek z Chin i Ukrainy na powyższym wykresie – duża część tych miodów była importowana przez Polskę z przeznaczeniem dystrybucji w naszym kraju.
Około 40% próbek importowanych przez Polskę i dystrybuowanych w naszym kraju uznano za podejrzane o zafałszowanie. Zdecydowana większość miodu importowanego przez Polskę pochodziła z Ukrainy oraz Chin. Szczegóły przedstawia poniższa grafika.
Podsumowanie – znaczny wzrost niezgodności importowanego miodu do UE
Skoordynowana akcja podjęta przez Komisję Europejską potwierdziła przypuszczenie, że znaczna część miodu importowanego na rynek wewnętrzny jest podejrzana o niezgodność z przepisami unijnej Dyrektywy 2001/110/WE. Spośród 320 próbek otrzymanych od właściwych organów państw członkowskich UE, Norwegii i Szwajcarii 147 (46 %) było podejrzanych o niezgodność. Wskaźnik podejrzeń był znacznie wyższy w porównaniu z wcześniejszym planem kontroli KE przeprowadzonym w latach 2015–2017, w którym 14 % analizowanych próbek nie spełniało ustalonych kryteriów odniesienia do oceny autentyczności miodu. Jednak w niniejszym badaniu zastosowano inny zestaw metod o ulepszonych możliwościach wykrywania, co może wyjaśniać tę różnicę.
Szczegółowy raport w języku angielskim dostępny jest pod poniższym linkiem źródłowym.
Zespół FoodFakty na bieżąco prowadzi monitoring zafałszowań żywności w bazie Probase 360. Klienci bazy codziennie otrzymują alert o produktach zafałszowanych i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne oraz korzystać z modułu analitycznego bazy.